Fijnstof: we horen er heel wat over, maar het blijft vaak toch wat abstract. Ontdek op deze pagina wat fijnstof precies is en kom er alles over te weten!
Wat is fijnstof
Fijnstof of Particulate Matter (PM) is de verzamelnaam voor alle kleine deeltjes die in de lucht zweven. We denken daarbij al snel aan dioxines, zware metalen of roet, maar de ‘container’ bevat evengoed natuurlijke stoffen zoals zeezout en zand! Hoe kleiner het fijnstofdeeltje, hoe dieper het doordringt in de longen en hoe schadelijker het is voor de gezondheid.
(Afbeelding: See the air)
Waar komt fijnstof vandaan?
De grootste boosdoener is jammer genoeg houtverbranding in onze kachels of kampvuren. Het fijnstof wordt zo over een grotere oppervlakte verspreid door de wind. In een smalle straat met rijhuizen kan de rook van houtverbranding op die manier een heel hoge concentratie fijnstof veroorzaken.
Ook verkeer en industrie zijn belangrijke bronnen van primair fijnstof: in binnensteden en langs drukke verkeerswegen leveren auto’s dan ook de grootste bijdrage aan roet en fijnstof in de lucht.
Ook de intensieve landbouw en veeteelt zijn belangrijke veroorzakers van fijnstof doordat zij ammoniak in de lucht brengen dat reageert met andere stoffen.
De focus van dit project ligt op het stof dat door houtverbranding wordt veroorzaakt: door houtvuren, kachels of barbecues bijvoorbeeld.
Gevolgen
Fijnstof, klein stof
Fijnstof is schadelijk net omdat het zo klein is. Fijne koolstofdeeltjes komen het makkelijkst het lichaam binnen via de ademhalingswegen. De allerkleinste stofdeeltjes blijven plakken in onze longen en vinden langs onze bloedcellen zelfs hun weg naar de hersenen.
De permanente aanwezigheid van fijnstof in de lucht verkortte in 2018 ieders leven met negen maanden, en ondertussen kan dit al oplopen tot een jaar!
Luchtvervuiling zorgt in Europa jaarlijks voor 800.000 vroegtijdige overlijdens. 6% van de hartaanvallen is toe te schrijven aan luchtvervuiling, net als 1 op de 5 gevallen van longkanker. In België en Nederland sterven tien tot dertien keer meer mensen aan de gevolgen van luchtvervuiling dan door verkeersongevallen (Van Hees & Avonts 2018; VMM 2020).
Enkele handige tips
Laat de auto vaker staan! Neem het openbaar vervoer, carpool of ga met de fiets. Ook autodelen is een optie die vaak nog eens voordeliger is ook.
Eet af en toe eens vegetarisch. De intensieve veehouderij is een grote bron van luchtvervuiling. Er wordt rechtstreeks fijnstof uitgestoten, maar ook indirect in de vorm van ammoniak dat in de lucht wordt omgezet tot fijnstof. Verwen jezelf met heerlijke alternatieven, bijvoorbeeld in De Republiek? ????
Groene vegetatie aan de gevels van gebouwen langs een street canyon kan de luchtkwaliteit voor de bewoners verbeteren. Ook kamerplanten zorgen voor een gezondere binnenlucht. Gezellig én gezond: niks dan voordelen!
Ga eens met de trein op reis! Vliegtuigen stoten grote hoeveelheden ultrafijne deeltjes uit. Rond de luchthavens is de concentratie fijnstof daarom ook extra hoog. Omdat het vliegverkeer nog steeds groeit, wordt dit alleen maar meer. Je zou versteld staan van het geweldige aanbod (nacht)treinen voor de mooiste reizen!
Let op je rijstijl. Anticiperend en zuinig rijden dragen ook bij tot minder fijnstof. Wist je dat ook trager rijden je uitstoot verlaagt? Probeer bijvoorbeeld maximum 100 km/u te rijden op de snelweg. Let ook op het gewicht van je auto: een zware auto verbruikt heel wat meer brandstof.
Wist je dat ook vuurwerk en kaarsen bronnen van fijnstof zijn?
Vermijd het gebruik van je houtkachel of vervang hem door een pelletkachel. Kies ook voor een barbecue die geen gebruik maakt van kolen. Even gezellig, maar wel gezonder!
Sigarettenrook is natuurlijk heel schadelijk. Zeker wanneer je binnen rookt, kan de fijnstofconcentratie heel hoog oplopen. Rook niet en vermijd plaatsen waar gerookt wordt. Als je rookt, probeer het dan buiten te doen.